Het kan niet zo zijn, dat een klein gedeelte van de mensheid gelijk heeft en de rest niet. Een hemel of een verlichting of een hogere wereld of die oneindige dimensie of dat hiernamaals is voor iedereen. Voor iedereen bereikbaar en ongeacht wat je gelooft of niet gelooft.

Als dat hiernamaals niet voor iedereen zou zijn, zou dat betekenen dat de ene mens beter is dan de andere

Of dat het ene geloof beter is dan het andere.

En als geloof of een leven na dit leven onzin is, zou het betekenen dat de mensheid zichzelf altijd voor de gek heeft gehouden – terwijl er zoveel bewijs is dat dat niet het geval is.

Het zou betekenen dat het ervaren van een hemel of een verlichting of een hogere wereld – of hoe je het ook noemt – niet voor iedereen weggelegd is, omdat de kans erg groot is dat je niet met de zogenaamd juiste manieren in aanraking komt om dat te bereiken.

Of omdat je die mogelijkheden niet hebt. Omdat je het verkeerde geloof hebt, of omdat je helemaal nergens in gelooft.

Onder je denken en onder je emoties, ben je bewustzijn op een veel dieper niveau

En dit bewustzijn is voor iedereen bereikbaar, ongeacht wat je gelooft of niet gelooft. Dit heb ik niet altijd beweerd, maar dit besef is ontstaan uit mijn eigen ervaringen.

Het is voor mij een gegeven en iets dat los staat van allerlei regels en voorschriften waar je je aan zou moeten houden en allerlei dingen die je wel of niet zou moeten doen, om dat bewustzijn te kunnen bereiken.

Het hiernamaals is altijd aanwezig, in jou en in iedereen en om je heen.

Het zou betekenen dat de één gelijk heeft en de ander niet en dat wat die ene doet, beter is dan het andere

Wat mensen doen en geloven om zoiets als oneindige vrede te vinden of contact te maken met een god, of om een soort hemel of gelukzalig hiernamaals te bereiken, dat is voor de meeste mensen puur toeval.

Puur toeval.

Je wordt ergens geboren en krijgt iets mee

Alleen de meest bevoorrechte mensen op de aardbol krijgen een kans zelf te kiezen.

Of soms worden ze zich ervan bewust dat ze iets anders zouden willen doen of geloven, maar kan en mag het niet. De keus van de mens is maar beperkt.

Dus wanneer dat ene geloof of die ene stroming en de daarbij behorende handelingen en inspanningen beter zou zijn dan al die andere, zou dat betekenen dat de rest van de mensheid nooit dat gelukkig zijn zou kunnen bereiken. 

En ik ben er van overtuigd dat dat onzin is.

Hiernamaals is er voor iedereen. Het is ook nu bereikbaar. En ook na de dood is het bereikbaar en ertussenin – contact tussen beide – leven en dood.

Je wordt geboren in een kartonnen doos naast de treinrails

Of in een ziekenhuisbed als prinses.

Misschien kan je geld uitgeven aan meditatieleraren en cursussen. Of je moet naar de voedselbank en je hebt al je inkomsten nodig voor de huur. Je bidt voor Allah of voor God of voor Brahman, of voor niets, of voor iets anders.

Het kan niet zo zijn dat de ene gelijk heeft en de ander niet.

Ik realiseer me goed dat wat ik beweer ook weer een soort van geloof is. Maar ik zeg niet dat mijn geloof beter is dan de rest, of dat ik er meer van begrijp dan anderen. Dit is gewoon hoe ik het zie. Je mag het met mij oneens zijn.

Ik ben ervan overtuigd dat het in jezelf zit – in iedereen

Hetzelfde.

Die wijsheid, die oneindige rust, dat prachtige, dat zonder-pijn, dat licht, die oneindige liefde, dat hiernamaals, dat paradijs, dat gelukkig zijn, die tevredenheid, die volmaaktheid, die liefde.

De volgende website is het bezoeken waard. Kijk even verder voordat je het aanbod voor de cursus meteen afslaat als onzin – zoals ik eerst ook deed. Die liefde zit in iedereen en het is datgene wat iedereen met elkaar verbindt.

Wat sommigen spontaan hebben gevoeld wanneer ze beweren God te hebben gezien, wat anderen ervaren na jarenlang mediteren volgens de boeddhistische beoefening, wat weer anderen ervaren in een bijna dood ervaring en wat weer anderen ervaren in andere bijzondere momenten, die met het verstand niet te verklaren zijn, dat zit volgens mij in iedereen.

Hetzelfde

Zonder iets af te doen aan jarenlange inspanningen en de ervaringen van iedereen afzonderlijk, en zonder afbreuk te doen aan de kunst van mediteren en met respect voor ieders mening en geloof of niet-geloof, wil ik beweren dat hetgeen mensen ervaren in dat soort bijzondere toestanden, hetzelfde is.

En dus ook voor iedereen bereikbaar is

Ook al zou verlichting een bewustzijnstoestand zijn die je in je leven kunt bereiken en ook al zou de hemel een plek zijn waar je naar toegaat na je dood, toch is het volgens mij hetzelfde.

De vraag of alle geloven gelijk zijn of niet, staat daar los van.

Volgens mij is de hemel ook een staat van hoger bewustzijn. Of is verlichting waar je bent als je doodgaat. En tegelijk kan je er nu al zijn. Je gaat er niet alleen heen als je doodgaat, maar het zit in je. Je bent het al.

Het

Voorbij de emoties en de lichamelijke toestanden en de gedachtes. En voorbij je geloof of niet-geloof. Je energie, je ziel. De liefde en innerlijke vrede, de goddelijkheid, de wijsheid, de hemel, hoe je het ook wil noemen.

Dat het zit in jezelf.

&

Blije inspiratie in je mail ontvangen? Ja, leuk! Nee, dank je.

Dit is

Laat dit veld leeg als je een mens bent:

Ik ben erg gevoelig voor sfeer maar dat wist ik niet. Niet bewust. Ik dacht dat iedereen dat zo had. En wat maak je soms dan een rare dingen mee waar je je vinger niet op kunt leggen. Wanneer je er pas laat achter komt dat je hoogsensitief bent, geeft dat veel inzicht in je leven.

Gevoelig voor sfeer

Iedereen is in bepaalde mate sfeergevoelig natuurlijk. Maar als je hoogsensitief bent, kun je sfeer meestal veel intenser ervaren dan de meeste mensen. Misschien wel net zo duidelijk als wat je bijvoorbeeld waarneemt met je ogen of oren. Gevoelig zijn voor sfeer is een kenmerk van hoogsensitiviteit.

Sfeer

Het is zoiets gewoons. Iedereen weet wel wat ermee bedoeld wordt. Op feestjes hangt meestal een fijne sfeer en iedereen kent dat wel, die drukte en vrolijkheid. De sfeer op een begrafenis is uitermate droevig en bedrukt.

Ook films, boeken en muziek hebben hun eigen specifieke sfeer. Je weet zelf meestal wel waar je van houdt of niet.

Maar sfeer is overal aanwezig. Op werkplekken, familiebijeenkomsten, scholen. In winkels, klassen met kinderen, sportgroepen, gezinnen, werkteams. En nog meer.

Gevoelig zijn voor sfeer betekent dat je altijd sfeer aanvoelt

De meeste mensen zullen de sfeer op een feestje of begrafenis herkennen en aanvoelen. Het is bijvoorbeeld moeilijk om je fijn te voelen op een begrafenis, ook als je degene die is overleden niet goed kent. Je leeft mee met degenen die verdriet hebben en krijgt misschien zelf ook verdriet daardoor.

Maar de meeste mensen zullen in een situatie die niet zo bijzonder is, de sfeer ook niet bijzonder aanvoelen. Iemand die sfeergevoelig is, doet dat wel.

Sfeergevoelig

Ik had een enorm drukke en stressvolle baan. Het werk was nooit af en ik ging altijd naar huis met zorgen over cliënten in mijn achterhoofd. En met stress over wat een reusachtige stapel werk met zorgelijke toestanden ik had achtergelaten – ook na overuren maken – en waar ik de volgende dag ook helemaal nooit aan toe zou komen.

En toch ging ik met plezier naar mijn werk. Ik voelde me daar goed.

Er was een goede sfeer.

Maar dat had ik op dat moment niet bewust in de gaten

Tot ik lang met verlof ging en daarna terugkwam.

En zelfs toen kon ik het niet echt plaatsen. Nu wel – met kennis van hetgeen het betekent gevoelig te zijn voor sfeer.

Vooral negatieve sfeer kan voor grote schade zorgen als je je er niet tegen weet te beschermen en al helemaal als je niet doorhebt dat het gebeurt.

Eerst was er een goede sfeer

Met de eerste kennismaking en binnenkomst en inwerkperiode en daarna een aantal jaren keihard werken, voelde ik me goed. Met de komst van een eerste kind en ongelooflijk veel slaaptekort werd ik minder belastbaar, maar nog steeds voelde ik me fijn op mijn werk.

Er heerste dus een superhoge werkdruk en het werk zelf was allesbehalve rustgevend en makkelijk, maar de sfeer was – zo is mij achteraf duidelijk geworden – prima in orde.

Maar op dat moment nam ik dat aan voor normaal.

Daarna wist ik niet waarin ik was beland

Ik kwam terug na mijn tweede kind. Waar het de eerste keer na een lange afwezigheid een welkom begin was geweest, kon ik nu niet bevatten waar ik in vredesnaam in was terechtgekomen.

Meteen al de eerste dag overviel mij bij binnenkomst een akelig gevoel.

Het was niet fijn.

Kil, koud, ongezellig en ongemakkelijk.

Wat was er gebeurd?

Er waren wel grote veranderingen geweest, maar dat stond voor mij los van het gevoel dat overheerste.

Het veelvuldig vertrekken van gewaardeerde collega’s was altijd al een inherent gegeven geweest van het stressvolle werk. En altijd kwamen er weer andere nieuwe leuke collega’s voor in de plaats. Of alweer een nieuwe manager – dat was niks nieuws. Werkwijzen zouden worden aangepast, maar het werk op die plaats was op dat moment nog praktisch hetzelfde.

Mijn liefste collega zat niet meer tegenover mij en had een andere baan, maar er waren nog genoeg anderen die ik wel kende en die ook aardig waren.

Waar lag het nou aan?

Eerlijk gezegd vroeg ik me dat ook niet bewust af. Het was gewoon niet fijn. En dat overkomt je. Dat legt een ongelooflijk zwaar en onprettig gevoel op je.

De sfeer was volledig verpest.

Het voelde onveilig, competitief en hard. Er was nog steeds een hoge werkdruk, maar de onprettige druk die er te voelen was, had niets te maken met die werkdruk.

En het leek wel of iedereen het normaal vond

Geen idee wat me overkwam.

Ik voelde me oprecht anders. Kon niet gewoon mezelf zijn.

Vroeger was het gezellig. Er werd veel gelachen. Leuke collega’s, positieve leidinggevenden en een positief werkklimaat maakten dat er veel werd bereikt.

Nu was het absoluut niet gezellig. Mensen vielen elkaars werk af in het openbaar en er werden hatelijke opmerkingen gemaakt. Er was geen collegialiteit. Een bijzonder onprettige mevrouw had de leiding. Maar zij was het niet alleen.

Het leek wel oorlog

En dat leek de rest niet te merken. Ze deden er allemaal aan mee.

Het was ieder voor zich in plaats van elkaar helpen. En dat terwijl het geen commercieel bedrijf was, maar een zorginstelling waar iedereen hetzelfde belang had en waar ook geen sprake kon zijn van bonussen of iets dergelijks.

Ook mensen stralen een bepaalde sfeer uit

Groepsdynamiek is een ingewikkelde materie.

Een bepaalde manier van werken en leidinggeven veroorzaakt een bepaalde sfeer. Bepaalde individuen hebben een kleinere of een grotere invloed op die sfeer. Er kan een onveilige sfeer heersen of een veilige sfeer. Natuurlijk ook nog van alles ertussenin.

Dat speelt erg op scholen bij kinderen en groepen. Maar op werkvloeren bij volwassenen zie je gewoon hetzelfde gebeuren.

Meer zelfinzicht en reflectie?

Je zou verwachten dat de meeste volwassenen meer zelfinzicht hebben en op zijn minst een aangeleerd respect voor de ander. Tot op zekere hoogte. In ieder geval op een werkplek waar iedereen hetzelfde doel heeft en min of meer dezelfde opleiding.

Nou nee.

Ik wil niet alleen de leider de schuld in de schoenen schuiven van die bepaalde sfeer, maar die speelt wel een grote rol. En zelfs volwassenen durven zich niet uit te spreken. Doen er meestal gewoon aan mee.

Want als je niet mee doet, word jij het slachtoffer

Zoiets.

Maar ik ben daar weggegaan. Dat was niet makkelijk.

En wat ik me nog steeds afvraag, is of die anderen er nou echt geen last van hadden – de niet-hoogsensitieve collega’s. En of die manager zelf lekker kon slapen met het dictatoriale regime dat ze uitvoerde, zonder enig oog voor de gevoelens van de mensen die ze moest begeleiden.

Ik zal het nooit weten.

&

Blije inspiratie in je mail ontvangen? Ja, leuk! Nee, dank je.

Dit is

Laat dit veld leeg als je een mens bent:

Ik ben zo’n slappeling.

Wie ben jij?

Het besef dat je gevoel niet los staat van hetgeen je denkt, is een belangrijk middel om je vaker gelukkig te voelen.

Je krijgt emoties en gedachten zonder dat je daar controle over hebt.

Maar.

Je bent je gedachten niet

Juist zonder gedachten ben je bewust aanwezig.

Ja, ja. Lekker makkelijk gezegd.

Wanneer je met je hoofd gevangen zit in het verleden of in de toekomst, ben je niet echt aanwezig in je leven op dit moment. En toch zijn de meeste mensen voortdurend in gedachten. Steeds meer mensen kunnen niet stoppen met denken.

Doordat je gevoelens krijgt bij je gedachten, voel je je bijvoorbeeld angstig als je nadenkt over je problemen.

Hoe gaat dat nou goed komen?

Wat moet ik doen?

Wanneer je aan iets ergs denkt, reageert je lichaam daarop met nare gevoelens. En als je aan iets leuks denkt, voel je je blijer.

Tegelijk ben je je gedachten dus wel

Want ze hebben direct invloed op je emoties, je gedrag en dus hoe jij voor de buitenwereld bent.

Zorgen.

Omdat je je er vaak onwillekeurig door laat meeslepen, voel je je onrustig of angstig. En je bent dan ook echt angstig en onrustig, dus het gevolg van je nare gedachten is dat je je niet fijn voelt.

Als je je best doet aan iets leuks te denken, voel je je onmiddellijk ook fijn.

Omdat je je met je gedachten identificeert, lijkt het alsof je je gedachten bent.

Als je beseft dat je gevoel van identiteit niet afhangt van je gedachten, kun je ze wat minder serieus nemen

Gedachten zijn enorm sterk. Emoties en gedachten zijn met elkaar verbonden, maar niet altijd. Je kunt heftige emoties krijgen omdat je bepaalde gedachten alle aandacht geeft.

Wanneer het je lukt om af en toe op te merken dat je denkt, merk je dat dat stemmetje in je hoofd lang niet altijd gelijk heeft.

Of nooit?

Misschien zelfs bijna nooit gelijk heeft. Het is een onophoudelijke stem in je hoofd die je helemaal niet altijd hoeft te geloven.

Wat dom zeg.

Soms gaat je hoofd een kant op waar je bang van wordt, waardoor je bijna gelooft dat het werkelijk zo zal gaan. Maar de werkelijkheid is dat je het niet weet.

Je weet niet hoe het zal gaan.

Je kunt een pad kiezen in je hoofd

In plaats van de nare beelden in je hoofd, kun je bewust voor een betere variant kiezen. Hoewel je ook van het leuke paadje niet zeker weet of het zo zal gaan.

Toch brengen de leukere ideeën je onmiddellijk in een betere stemming.

Je bent wel degelijk je gedachten

Je bent veel meer dan je verstand, maar je identificeert je ermee.

Het is de moeite waard om daarmee te oefenen.

Vaak bevind je je op een snelweg in je hoofd die je vaak neemt

De bekende en onbewuste weg van gedachten die automatisch tevoorschijn springt. Het zijn meestal negatieve gedachten die je over jezelf hebt. En meestal denk je ze zonder dat je het zelfs maar opmerkt, zo vanzelf gaat dat.

Misschien denk je dit weleens:

Waarom heb ík dit nou altijd?

of:

Ik kan hier niet meer tegen.

of:

Niemand begrijpt mij.

of

Ik voel me zo machteloos.

Er zijn bergen van dit soort gedachten die we over onszelf hebben. Als de jouwe er niet bij staat, heb je vast en zeker een andere mooie. Of wie weet heb je er wel meerdere.

Die snelweg in je hoofd is vaak negatief

Wanneer ik me ontzettend rot voel, tekort gedaan, niet begrepen, radeloos, oververmoeid, dan doe ik ook meestal rot. Ik ben rot eerlijk gezegd.

Niet echt dus.

Voorbij de emoties en de lichamelijke toestanden en de gedachtes, ben ik.

Jij ook.

En voorbij je geloof of niet-geloof. Je bent je energie, je ziel. Liefde, innerlijke vrede, goddelijkheid, wijsheid, de hemel, hoe je het ook wil noemen.

Je bent veel meer dan wat je verstand zegt

Toch ben je vaak je gedachten over je lichaam. Je bent wat je over jezelf denkt. Al is dat vaak helemaal onbewust.

En als je je wel bewust bent van wat je denkt, is het moeilijk van die snelweg af te stappen.

Maar ik probeer het dagelijks. En met oefenen word ik er steeds beter in.

Zodra je je bewust wordt van die negatieve snelweg, kan je een nieuw paadje maken

Stel je voor.

Je loopt door het bos. Op het grote pad. En dan ga je door het gras en de struikjes.

Wanneer je vaker dat nieuwe paadje neemt, wordt het vanzelf een groter pad dat makkelijker begaanbaar is.

Jouw nieuwe kleine positieve paadje wordt dan een nieuw groot positief gedachten pad. Een pad waar je blij van wordt. Gedachten waar je blij van wordt.

Want ondanks bewustzijn blijven we toch meestal zoekende mensen die zich graag fijn voelen, maar teveel stress ervaren.

Wanneer je opmerkt dat je denkt, ben je bewust

Niets denken.

Als je denkt, ben je daar al uit op het moment dat je het opmerkt. En met regelmatig oefenen, kun je dan vaker niks denken.

Leuk denken.

Of je kiest bewust een mooie gedachte.

Verander je negatieve gedachte in een positieve

Denk misschien:

Ik ben goed zoals ik ben.

of:

Ik kan dit aan.

Of kies een andere, eentje die bij je past. Als je die maar vaak genoeg denkt, ben je vanzelf die gedachte.

Het klinkt zo simpel en dat is het ook.

&

Blije inspiratie in je mail ontvangen? Ja, leuk! Nee, dank je.

Dit is

Laat dit veld leeg als je een mens bent:

Hoogsensitief en volwassen: ben je dan anders of normaal? Wanneer je er pas achter komt dat je hoogsensitief bent als je al lang volwassen bent, kan dat fijn zijn, maar ook moeilijk.

De kans is groot dat je al vele uitdagingen het hoofd hebt moeten bieden. Je weet dat je normaal bent en toch snapte je waarschijnlijk vaak niet waarom jij je nou zo anders voelde dan de meerderheid.

Geen excuus en ook niet bijzonder

Het feit dat je hoogsensitief bent, is geen excuus om overal last van te hebben. Het is ook geen ding om verheven over te doen. Maar het is wel belangrijk te beseffen hoe het bij jou werkt, want je eigenschap kan dus behoorlijk lastig zijn als je niet weet dat je het bent. Vooral in onze huidige maatschappij.

Voor mij viel alles op zijn plaats toen ik eindelijk werd bevestigd in mijn vermoeden hoogsensitief te zijn. Er ging een nieuwe wereld voor me open, terwijl ik allang in die wereld leefde. Maar nu zag ik het door een andere bril. En ik zag het niet alleen anders, ik hoorde en dacht en voelde het ook anders.

Ik begreep het eindelijk.

Aangepast

Als je pas als volwassene ontdekt dat je hoogsensitief bent, is de kans groot dat je je al je leven lang onbewust aanpast aan de verwachtingen en wensen van de mensen om je heen. Je hebt nooit goed geleerd om je grenzen aan te geven of zelfs je grenzen te voelen.

Je hebt je aangepast.

Door je gevoeligheid heb je een aantal prachtige karaktereigenschappen, maar in onze maatschappij kunnen die naar voren komen als een zwakte. Zeker wanneer je je niet bewust was – of bent – van je hoogsensitiviteit.

Veel volwassen personen van deze generatie die hoogsensitief blijken, hebben zich vroeger vaak anders gevoeld, hoewel ze toch wisten dat ze normaal waren.

Raar

Ik voelde me vaak een beetje raar. Ik wist wel dat ik normaal was en dat er niet echt iets anders was aan mij, maar toch voelde het vaak zo. Begreep bijvoorbeeld niet waarom de meeste anderen over zoveel dingen zo makkelijk konden doen.

Zo makkelijk.

Zonder nadenken.

Emotieloos.

Egoïstisch.

Simpel.

Want voor mij was het vaak niet simpel. En dat is het nog steeds niet.

Doe niet zo moeilijk

Waar de meeste anderen makkelijk over doen, daar doe ik moeilijk over. Tenminste, dat gevoel krijg ik vaak en dat wordt ook vaak zo verwoord door anderen. Ik denk diep na over vele dingen – dingen waar de meeste anderen totaal aan voorbij gaan.

Ik zie alles altijd van alle kanten en op alle mogelijke manieren.

Wanneer ik over gebeurtenissen, ideeën of keuzes nadenk, voel ik ook meteen alle bijbehorende emoties en mogelijke uitkomsten, van mezelf maar ook van de betrokken anderen. Ik ben er intens emotioneel bij betrokken.

Moeilijk?

Voor mij is dat normaal

En heel handig in vele situaties. Maar voor anderen duurt het bijvoorbeeld te lang voordat ik antwoord kan geven op een vraag. Dan ben ik nog aan het nadenken. Of mijn antwoord of uitleg is te lang. Of ik ga te lang door.

Hoezo, je kunt toch gewoon ja of nee zeggen? Je kunt toch gewoon antwoord geven op de vraag?

Nee dus.

Want ik houd ook rekening met de gevoelens van anderen, wanneer ik bijvoorbeeld een keuze moet maken. Of wanneer ik ergens iets van vind en ga zo maar door.

Of ik kom met een lading ongevraagd advies waar mensen zich ongemakkelijk bij voelen. Ik leef mij dan zo in de betreffende situatie in – en helemaal als het iets is dat mij aan het hart gaat – dat ik vele goede raad en ideeën laat horen, waar een ander niet om gevraagd heeft. Maar ik voel mijn eigen emoties en die van de ander en probeer te helpen.

Het is toch al lang al klaar?

Waar een ander al lang over de situatie en de bijbehorende emoties is heen gestapt en zich erbij heeft neergelegd, denk ik er nog steeds over na, hoe dat nou toch zo kon gaan, waarom het niet anders is aangepakt, wat je alsnog zou kunnen doen, hoe het in de toekomst mogelijk op een andere manier kan worden gedaan, wat ik zou kunnen doen en ga zo maar door.

Ik voel mij uitermate verantwoordelijk en heb een groot rechtvaardigheidsgevoel. Wat betreft mezelf maar ook met betrekking tot anderen.

Ik kan ook enorm doordraven, zeggen ze dan. Zo belangrijk is het toch niet? Dat heb je al gezegd, ja. Al een paar keer. Zelfs al honderd keer.

Hou nou maar op

Dat moeten ze toch gewoon zelf weten.

Laat het gewoon.

Nee.

Gaat niet.

Hoezo begrijpen ze dat niet?

Veel hoogsensitieve volwassenen voelden zich als kind vaak onbegrepen. Maar wanneer je er als normaal volwassen mens nog niet achter bent dat je hoogsensitief bent, kun je je nog steeds een beetje anders voelen dan de overgrote meerderheid.

Karaktereigenschap

Hoogsensitiviteit is geen stoornis. Het is ook niet erg bijzonder, want het komt vaak voor. Maar als je je er niet bewust van bent, merk je toch dat je niet functioneert zoals de meerderheid. En dat wordt vaak wel zo geprobeerd of verwacht, omdat het een eigenschap is die niet zichtbaar is, maar die wel voortdurend de manier beïnvloedt van hoe jij je omgeving ervaart.

Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap. Je wordt ermee geboren. Net zoals de één geboren wordt met veel aanleg voor sport, wordt de ander geboren met een fijngevoelig zenuwstelsel.

Fijngevoelig zenuwstelsel

Met zo’n fijngevoelig zenuwstelsel maken alle prikkels uit de omgeving een diepere indruk dan bij niet hoogsensitieve personen. Hoogsensitieve mensen hebben ook meer tijd en rust nodig om deze te verwerken.

Ze denken er ook langer over na. Ze hebben bijvoorbeeld meer tijd nodig om zaken af te wegen en beslissingen te nemen. Daarbij speelt hun gevoel een uiterst belangrijke rol. Alles wordt intenser gevoeld en ervaren. Tenslotte is ook de hersteltijd langer.

Geen excuus of verbijzondering

Iedereen heeft andere kwaliteiten en talenten en iedereen is anders.

Het feit dat je hoogsensitief bent, is geen excuus om overal last van te hebben. Het is ook geen ding om verheven over te doen. Maar het is wel belangrijk te beseffen hoe het bij jou werkt, want je eigenschap kan dus behoorlijk lastig zijn als je niet weet dat je het bent. Vooral in onze huidige maatschappij.

Zichtbare of onzichtbare aangeboren eigenschap

Wanneer je aangeboren eigenschap is dat je linkshandig bent, ga je ook niet proberen rechts te schrijven. Wanneer je dat wel doet, lukt dat niet goed. Ga je enorm je best doen om rechts te schrijven, zal het uiteindelijk redelijk lukken, maar niet van hetzelfde niveau als met je voorkeurshand. Dat geldt ook voor de linkshandige kinderen die vroeger gedwongen werden om rechts te schrijven.

Links of rechts?

In de huidige maatschappij kan het voor hoogsensitieve personen een beetje zijn alsof ze proberen links te schrijven terwijl ze rechtshandig zijn. Ze passen zich aan omdat ze niet beter weten of omdat ze dat zo gewend zijn.

Als je niet weet dat je hoogsensitief bent, kan je je dus afvragen hoe het komt dat jij moeite hebt met dingen waarmee de meeste anderen geen moeite hebben, ook al ben je volwassen en normaal en niet zozeer opvallend anders.

Of je houdt het lange tijd vol te functioneren en bent op de top van je presteren op je werk, maar moet op den duur concluderen dat jij het niet meer vol kan houden. De nooit pauze mentaliteit, de werkdruk, het lawaai van collega’s, de muziek op de achtergrond, de rotzooi om je heen, het geroddel, de emoties die je eraan overhoudt, de gesprekken die in je hoofd blijven doorgaan, et cetera.

Eigen grenzen

Jij ligt echt altijd de hele nacht wakker na een avondje stappen of een feestje, terwijl je mede feestgangers als een blok liggen te slapen. Dat soort dingen kan je lang volhouden, maar het is fijner als je weet hoe je binnen je eigen grenzen kunt blijven.

Je houdt namelijk hartstikke van een feestje en je bent echt goed in het werk dat je doet. Juist omdat je je goed kunt inleven in anderen, juist omdat je perfectionistisch bent ingesteld en een doorzetter bent, lever jij kwaliteit op je werk. Je bent met iedereen begaan, ziet het grote doel voor je, belicht problemen van meerdere kanten.

Last of kwaliteit?

Hoogsensitiviteit kan als een last of kwaliteit ervaren worden, afhankelijk van de manier hoe ermee wordt omgegaan. Dat hangt ook weer af van hoe ermee werd omgegaan door ouders, leerkrachten en jezelf. En het hangt natuurlijk ook af van de rest van de mensen die deel uitmaken of uitmaakten van je omgeving.

Tegenwoordig is er steeds meer bekend over hoogsensitiviteit en wordt het eerder opgemerkt.

Tegelijkertijd is er nog enorm veel onbegrip. Vooral wanneer het kinderen betreft die overprikkeld of zelfs langdurig overbelast zijn. Er zijn veel volwassen personen die vinden dat een kind erg anders is dan de rest of dus niet normaal, terwijl het alleen maar hoogsensitief is en niet goed begrepen en begeleid wordt, waardoor het lastig gedrag laat zien.

Je moet maar gewoon meedoen. Als je dat niet doet – of niet meer doet of kunt doen – ben je zwak of overbelastingsgevoelig of stel je je aan. Of je hebt juist een stoornis.

Want wat is normaal?

De maatschappelijke eisen op werk, school en thuis liggen tegenwoordig hoog.

Iedereen moet presteren, werken, zowel kinderen opvoeden als werken, sporten, vrienden hebben, op sociale media actief zijn, altijd bereikbaar zijn zowel voor werk als privé, mediteren, er goed uitzien, gezond eten, wat nog meer?

Kinderen moeten ook gewoon meedoen.

Vele kinderen op de basisschool lopen al rond met mobieltjes en plaatsen filmpjes op sociale media en gaan ’s nachts kijken of ze nog berichten hebben.

Veel hoogsensitieve kinderen kunnen de eisen op school, de drukte in de klassen, de continu roosters, de vele wisselingen van leerkrachten, de stress op kinderdagverblijven en naschoolse opvang en drukte thuis en op sport ook niet bijbenen. Problemen thuis en op school versterken elkaar en al helemaal als er te weinig begrip is.

Wanneer een kind hoogsensitief is en dat wordt niet erkend of herkend, is er te weinig kennis aanwezig om een kind te ondersteunen. Dus heeft je hoogsensitieve kind een last of een kracht?

Het is geen aandoening, maar inzicht is fijn. Voor iedereen

Hoogsensitiviteit is geen diagnose. Geen stoornis.

Je bent normaal, want je bent alleen maar hoogsensitief, of je nou volwassen bent of een kind.

Het is wel fijn om inzicht te hebben in wat het in de dagelijkse praktijk inhoudt om hooggevoelig te zijn. Het is daarom toch wel handig om het een naam te geven.

Door de eigenschap te herkennen en wanneer je zelf hoogsensitief bent – misschien eindelijk – te begrijpen wat het inhoudt, zal je jezelf beter begrijpen. Daardoor ben je vanzelf in staat beter voor jezelf te zorgen.

Of je bent zelf niet hoogsensitief, maar kunt iemand anders een beetje beter begrijpen.

Intens

Omdat hoogsensitieve personen alle zintuiglijke prikkels dus intenser ervaren, diepgaander voelen, er langer en uitgebreider over nadenken en ook langer de tijd nodig hebben om alles te verwerken, kan dat soms lastig zijn.

Maar dat intens ervaren en verwerken gebeurt ook in positieve zin.

En dat is nou juist precies hetgeen zo mooi is aan hoogsensitiviteit.

Genieten

Omdat je alle prikkels intenser ervaart, beleef je ook de leuke en mooie en geweldige dingen intenser. En die hebben ook langer de tijd nodig om verwerkt te worden.

Vroeger

Vroeger waren school, verjaardagen, partijtjes, familievisites, feestjes, zwemles, schoolkampen, familiedagjes en sportclubs waarschijnlijk lastig voor je. Dat kan zijn op de basisschool, maar ook op de middelbare school, of allebei.

Uitgaan? Examenfeestjes? Een volle schoolkantine?

Ook wanneer je als beginnend volwassene verder ging studeren of werken, kon dat worden ervaren als bedreigend en eng. Of wel leuk maar gewoon vermoeiend.

Gesloopt

Studentenvereniging? Een kamer vol nieuwe collega’s? Een vrijdagmiddagborrel? Reünie?

Ook wanneer je al lang volwassen bent, kunnen dat soort situaties een gevoel van onbehagen bij je oproepen. Of je vindt het wel gezellig, maar voelt je achteraf totaal gesloopt.

Ware emoties

Al die situaties die vroeger dikwijls als bedreigend werden ervaren, maakten dat je je vaak angstig, ongemakkelijk, onzeker en beschaamd voelde.

Verlegen, bang.

Tegelijkertijd had je geleerd je ware emoties niet te tonen, waardoor je je soms eenzaam en alleen voelde.

Je kon niet vertrouwen op je gevoel.

Negatieve conclusie

Het gevolg was dat je onbewust een negatieve conclusie over jezelf trok.

Ik ben zwak, ik ben raar, ik voldoe niet, ik hoor er niet bij. Met alle gevolgen van dien. Je voelde of voelt je niet gezien en begrepen, onrustig, oververmoeid, gespannen.

Nu je al volwassen bent, weet je dat je normaal doet en bent, je hebt intelligent werk en bent een heel gewoon mens, maar toch voel je je dan anders of zo, als je hoogsensitief bent en vooral als je dat niet weet.

Je hebt meestal geleerd je rustig te houden en observerend, afwachtend, op de achtergrond, je aan te passen aan anderen. Maar je innerlijk leven is groots. Je bent gedreven en passioneel, maar dat zien ze vaak niet aan je. Wanneer je wel van je laat horen, lijken de meesten niet te begrijpen wat je precies bedoelt en waar je je zo druk om maakt.

Grenzen en bij jezelf blijven

Je vindt het vaak moeilijk om je grenzen aan te geven, of je weet niet goed waar je grenzen liggen. Omdat je vaak gewend bent je vooral naar anderen te voegen en aan de eisen te voldoen die algemeen gelden.

Je geeft vaak je energie weg aan anderen en vindt het moeilijk om bij jezelf te blijven.

Dit maakt dat je vatbaarder bent om overspannen te raken of zelfs burn-out. Wanneer je zo vaak over je grenzen gaat dat je echt een burn-out krijgt, dan zorgt dat voor nog meer onbegrip vanuit je omgeving, wat het nog lastiger maakt als hoogsensitief persoon.

Je neemt vaak onbewust gevoelens van anderen over, en leeft zo intens mee met de ander, dat je anderen wil helpen en jezelf te weinig helpt.

Dat alles gebeurt zonder dat je het in de gaten hebt.

Zwakte

Onze westerse maatschappij ziet gevoelig zijn vaak als een zwakte, waardoor anderen je misschien wel eens bestempelen als iemand die te veel piekert, die zich te veel zorgen maakt. Ze vinden dat je zwaar op de hand bent, of overgevoelig of aanstellerig. Als jij last hebt van een bepaalde negatieve sfeer, weten de meesten niet wat je bedoelt, maar je bent sfeergevoelig.

Je maakt je te druk.

Vaak ben je snel moe, je bent iemand met weinig energie en je bent stressgevoelig. Je kunt weinig hebben en vaak zien ze je als verlegen. Te serieus. Niet zo sociaal misschien.

Maar als iemand jou echt kent, blijkt het tegenovergestelde waar.

Positiviteit

Wanneer jij jezelf zou omschrijven, kun je jezelf herkennen in het diep nadenken en voelen met betrekking tot zaken die ertoe doen.

Je bent bedachtzaam, creatief, empathisch en je zoekt naar zingeving, naar diepgang. Je bent begaan met anderen en behulpzaam. Jij gebruikt je hersens maar ook je gevoel. Je bent iemand die originele ideeën en oplossingen heeft. Jij zoekt naar vrijheid en hebt geregeld rust en tijd voor jezelf nodig.

Waar anderen overal aan voorbij gaan en alleen bij de feiten blijven, herken jij je in het gewoon weten en voelen wat nodig is of wat iemand nodig heeft. Je bent nauwkeurig en hebt oog voor detail en nuances, zowel wat betreft feiten als wat mensen onbewust uitstralen.

Valkuilen

Je hebt dus prachtige eigenschappen. Maar wanneer je niet goed genoeg voor jezelf zorgt, kun je een aantal valkuilen herkennen.

Dan ben je iemand die gestuurd wordt door perfectionisme. Je hebt (te) weinig zelfvertrouwen. En je kunt jezelf verliezen in besluiteloosheid en in keuzestress. Je hebt moeite om bij jezelf te blijven en hebt daardoor sneller last van lange werkdagen, stress en een drukke werkomgeving. Ook wanneer je thuis te weinig aan je rust toekomt, heeft dat direct effect op jouw gemoedstoestand.

Sensitiviteit waarderen en ontwikkelen

Wanneer jij als volwassen mens jezelf en je hoogsensitiviteit normaal leert te waarderen en ontwikkelen, als je dat nog niet had gedaan, omdat je niet wist dat je hoogsensitief bent en de negatieve aspecten ervan vaak meer op de voorgrond stonden, dan gaat er een wereld voor je open.

Er gaat een wereld voor je open.

&

Blije inspiratie in je mail ontvangen? Ja, leuk! Nee, dank je.

Dit is

Laat dit veld leeg als je een mens bent:

Burn-out herstel tips nodig? Laat je niet wijsmaken dat je binnen een paar weken hersteld kunt zijn. Besef dat je nooit meer de oude moet worden, omdat het nodig is dat je verandert.

Je hebt een echte burn-out omdat je al jarenlang structureel over je eigen grenzen gaat. Vele tips van de bedrijfsarts en mensen die je er zo snel mogelijk weer bovenop willen hebben, werken averechts. Wanneer je een beetje overspannen bent, kun je gauw opknappen. Maar heb je een serieuze burn-out en wil je goede tips en adviezen voor een herstel dat blijvend is? Lees dan verder – als dat al lukt – en lees dit anders over een tijdje wanneer dat weer gaat. Want met echt herstel word je een andere en vooral lievere versie van jezelf voor jezelf.

Jij bent gewend structureel alle lichamelijke en geestelijke stressklachten te negeren

Jij ziet je gedrag als normaal omdat je dat altijd zo doet en zo gewend bent. Het is nodig dat jij je hele manier van voor jezelf zorgen verandert. Onderstaande burn-out herstel tips zijn voor jouw structurele verandering.

Wat is dat? Voor jezelf zorgen?

Je hebt je reserves keer op keer uitgeput en opgemaakt zodat je lichaam in leven blijft op stress hormonen. Alle controle over je lichaam en/of geest ben je kwijt.

Niks gaat. Niks.

Je kunt alleen nog maar slapen. Of je kunt juist helemaal niet meer slapen

Als je echt moe bent, val je vanzelf in slaap. Je bent gewoon niet moe genoeg…

Je wil wel, maar het gaat niet. Echt niet.

En niemand begrijpt het

Ik kan ook weleens m’n bed niet uit…

Hoe leg je uit wat een burn-out is en wat als de mensen in je omgeving het niet begrijpen? Want dat doen ze niet. Ze geven al of niet goedbedoeld opmerkingen die kwetsen.

Als jij het maar begrijpt, want dan kan het herstel van je burn-out beginnen

Ik geef je mijn bewustwording. Sommige tips kan je misschien nog niet begrijpen of uitvoeren, want het gaat om veranderingen die waarschijnlijk nieuw voor je zijn, of die je nog niet kan voelen. Dus geef het de tijd.

Meer begeleiding nodig

Als je meer hulp nodig hebt – wat meestal het geval is – en dit wel gewoon thuis wil doen, kijk dan ook eens bij die online training, ontwikkeld door iemand met een wetenschappelijke achtergrond en onderwerp van zijn masterscriptie – in samenwerking met twee ervaren burn-out coaches, in combinatie met zijn eigen ervaring als stress en burn-out wandelcoach. Geen wekelijks gedoe om ergens heen te gaan.

Ik heb allerlei hulp gehad bij mijn herstel. Ik deed ook een Mindfulness training en dat heeft mij erg geholpen.

0. Ga slapen of ga liggen

In het begin kan je helemaal niets. Probeer dan ook niets te doen. Dat is het lastigste voor iemand die gewend is altijd over de eigen grenzen te gaan. Ga slapen. En kan je niet slapen, ga dan liggen. Ook overdag. Als je ’s nachts niet kunt slapen, ga dan midden op de dag in ieder geval anderhalf uur liggen of slapen.

Het is dus niet zo dat je niet kan slapen omdat je niet moe genoeg bent. Je bent juist te moe, alleen ben je zo vaak over je vermoeidheid heengegaan, dat je lichaam voortdurend in stress stand staat en stijf staat van adrenaline en cortisol, waardoor je toch wakker blijft.

Alles kost energie. Ook leuke dingen doen. Je krijgt alleen energie van slapen. Ik weet dat het makkelijk klinkt – ga slapen – en er is niks zo erg als niet kunnen slapen terwijl je doodgaat van vermoeidheid. Maar ga dan gewoon liggen om zo langzaam je lichaam in de ruststand te krijgen, zodat je ooit weer echt kan gaan slapen.

Herstel van een burn-out is eerst vooral genoeg rust nemen.

1. Je bent sterk en hebt een ongelooflijk doorzettingsvermogen

Laat niemand je wijsmaken en maak vooral jezelf niet wijs dat je zwak bent. Juist mensen die een onverwoestbaar doorzettingsvermogen hebben, kunnen een echte burn-out krijgen.

Want je hebt de mentaliteit van een topsporter. Je gaat over grenzen van pijn en vermoeidheid. Jij zet door waar anderen opgeven. Je stelt het belang van anderen boven dat van jezelf. Maar juist topsporters kunnen alleen de top bereiken met de juiste begeleiding en met het nemen van rust. Na inspanning volgt ontspanning. Als ze niet genoeg rusten en herstellen, volgt blessure na blessure.

Jij hebt de grenzen van je lichaam niet gerespecteerd. Je kunt niet altijd op volle kracht doorgaan. Daardoor krijgt je lichaam steeds meer stress te verduren. Geef het rust.

2. Blijf heel lang binnen je grenzen

Je bent jarenlang structureel over je grenzen gegaan. De signalen van je lijf heb je genegeerd of niet gehoord. Je hoofd zei dat je door moest gaan en dat allemaal moest doen. Je wilde doorgaan. Altijd. En dat deed je ook. Daardoor is je lichaam uitgeput en overbelast.

Je kunt het je niet veroorloven om nog langer zo vaak over je grenzen te gaan.

Herstel van je burn-out is alleen mogelijk als je de komende tijd vooral binnen je grenzen blijft. Alles wat je teveel doet, is weer roofbouw op je reserves en dat wat je langzaam opbouwt. Als je teveel doet, gaat of blijft je stresssysteem aan en slaap je slecht. En doe je alweer sneller teveel doordat je denkt dat het weer gaat. Dat komt door de adrenaline.

Omdat je gewend bent meer te doen dan goed voor je is, en omdat je nu ontzettend kleine grenzen hebt, is het raadzaam om datgene wat je wil doen, nóg kleiner te maken dan dat je denkt dat je kunt.

Je schat dat wat je kunt namelijk vaak te groot in.

En respecteer dat je grens niet altijd hetzelfde is. Als je nu vijf minuten buiten kunt lopen, zonder dat je je daarna of meteen al doodziek voelt, betekent dat niet dat je dat morgen ook kunt. Als het morgen niet lukt, doe het dan niet.

Naarmate de tijd verstrijkt, word je je steeds meer bewust van wat je aankunt. Je grenzen worden ook langzaam groter als je ze respecteert.

Vraag jezelf steeds af of het ‘t waard is.

Als je een keer over je grens wil gaan, of moet gaan, reken dan op een terugval.

Je overschat jezelf.

Hou er rekening mee dat je regelmatig de fout in gaat. Je wil te snel en teveel want dat ben je gewend. Je gaat gewoon naar die verjaardag en merkt dan dat het eigenlijk niet gaat. Want je voelt van tevoren niet goed wat je lichaam aangeeft. Of je vindt dat het alweer moet kunnen. Wanneer je blijft oefenen, is het steeds makkelijker om te weten wat wel en niet kan en dan bewust te kiezen.

Herstel van je burn-out lukt alleen als jij je grenzen gaat ontdekken en ze serieus neemt.

3. Neem elk half uur of uur pauze. Doe niets. Zitten of liggen en naar je ademhaling of hartslag luisteren

In het begin zul je merken dat het bittere noodzaak is. Misschien lig je de eerste maanden alleen maar in bed en kan je niet eens zitten. Maar na verloop van tijd doe je al gauw weer teveel als je je wat fitter voelt. Dwing jezelf zeker in het begin om elk uur even te zitten met je ogen dicht en te voelen hoe het gaat.

Je hebt een burn-out omdat je nooit serieus nam wat je voelde en je herstel versnelt als je leert voelen hoe het gaat.

Soms merk je dat het prima gaat. Soms merk je pas als je gaat zitten dat het eigenlijk helemaal niet gaat. Dan was je ongemerkt toch weer over je grens aan het gaan en voel je opeens pijn of moeheid die je niet voelde of negeerde toen je met andere dingen bezig was.

4. Maak er een gewoonte van je bewust te zijn van je lichaam

Verkramp je je kaken? Trek je je schouders op? Knijp je met je ogen? Hijg je? Zucht je? Loop je voorover gebogen? Haal je adem vanuit je borst? Doe je gehaast? Gaat je hart tekeer? Doet je nek pijn? Heb je gebalde vuisten?

Probeer te ontspannen. Ga recht staan. Laat je schouders zakken. Adem naar je buik.

Neem pauze. Stop.

5. Maak er een gewoonte van je bewust te zijn van wat je doet. Moet het echt zo?

Doe je drie dingen tegelijk? Snauw je tegen je kind? Ren je de trap op? Haast je je door de kamer? Wil je opschieten?

Merk op wat je doet en probeer te ontspannen. Vertraag. Neem even pauze. Doe één ding tegelijk.

6. Maak er een gewoonte van je bewust te zijn van je emoties en gevoelens

Je gevoelens wisselen nu sneller en komen ook harder binnen. Wanneer je oefent met ze opmerken, kun je het ook eerder voelen als het je echt teveel wordt.

Voel je irritatie? Moeheid? Staat de tv te hard? Lijkt al je bescherming weg? Wil je met de tv gooien? Wil je rust maar krijg je het niet? Voel je je verdrietig? Schuldig? Is er niemand die het begrijpt? Voel je je aangevallen? Machteloos? Boos? Woedend?

Alles tegelijk? Is je lontje niet kort, maar weg?

Loop weg. Neem een time-out.

Als je voelt aankomen dat je het niet trekt en zal gaan schreeuwen of met dingen wil smijten, of als je dat al hebt gedaan, ga dan weg. Ga bijvoorbeeld op de wc zitten met de deur op slot. Voel. En het gaat over. Vergeef jezelf en hou van jezelf. Zeg sorry voor de rare dingen die je misschien hebt geroepen of gedaan. Knuffel degene die van je is geschrokken. Voel hoe dat ontspant.

7. Doe één ding tegelijk

Wanneer je weer iets kunt doen, of denkt dat je iets kunt doen, doe dan vooral één ding tegelijk.

Dus niet theedrinken en tv kijken. Maar thee drinken. Tv kijken. Dus niet eten en puzzelen. Maar puzzelen. Eten.

Als je kleine kinderen hebt, is het des te moeilijker omdat die ook aandacht van je vragen als je het eigenlijk niet kunt. Maar als je op andere momenten wel één ding tegelijk doet en je rust pakt, kan je de drukke tijdstippen beter aan.

8. Word je bewust van je gedachten

Merk op dat je denkt of maalt. Wanneer je dat vaak oefent, merk je steeds vaker op dát je denkt en zodra dat gebeurt, stopt het. Wanneer je de waarnemer wordt van je gedachten, doorbreek je ze. Je bent niet je gedachten, maar je identificeert je ermee.

Wanneer je opmerkt dat je herhalende, irritante, negatieve, cirkelende gedachten hebt, doe dan je best je aandacht te richten op je ademhaling. Als ademhaling lastig is, probeer dan te luisteren naar je hartslag. Elke keer dat je weer wordt meegezogen in je gedachtestroom en je merkt dat op, kom je er al uit. Breng dan je aandacht naar je lichaam.

Breng je aandacht naar je hartslag, ademhaling, of de pijn in je benen, of de kramp in je nek etc. Hoe vaker je dat doet, des te makkelijker wordt het. En hoe beter je slaapt en hoe meer je met je lijf doet in plaats van met je hoofd, des te kalmer worden je gedachten en des te makkelijker wordt het om ze op te merken en eruit te stappen.

Hoe meer je uit je hoofd komt en dus in contact komt met je lichaam, des te eerder herstel je van je burn-out.

9. Wees je bewust van negatieve filmpjes in je hoofd. Maak er leuke filmpjes van

Gedachtes blijven rondspoken in je hoofd. Maar die vaak negatieve filmpjes beïnvloeden rechtstreeks je gevoel. Je lichaam reageert altijd op wat je ziet, dus het reageert ook op innerlijke beelden.

Als de beelden in je hoofd over jezelf of gebeurtenissen positief, rustig, goed zijn, voel je je ook positief, rustig, goed.

Als je terugdenkt aan iets engs of naars, krijg je ogenblikkelijk de bijbehorende emoties. Waardoor je je dus ook vaak slecht voelt. Wanneer je jezelf toestaat om negatief over jezelf of situaties te denken, reageert je lichaam direct met spanning en angst. Wanneer je bewust een mooi filmpje in je hoofd afspeelt, iets wat echt gebeurd is of iets wat je graag zou willen, dan voel je je ogenblikkelijk ook vele malen beter.

Door de ontspanning worden de stress hormonen minder en wordt het herstel van je burn-out realiteit.

10. Doe niks omdat het moet, maar alleen omdat je het wil

Maak er een gewoonte van om jezelf steeds af te vragen of je iets doet omdat je denkt dat het moet, of omdat je het echt wil.

Moet je kijken op Facebook? Wat levert het je op als je kijkt of ziet hoe zogenaamd leuk die anderen het hebben? Wil je echt weten waar die of die alweer heen is geweest op vakantie? Moet je die vage kennis feliciteren? Of wil je dat? Waarom? Vind je het leuk of doe je het alleen maar omdat het zou moeten en je denkt dat iemand jou anders misschien zou afkeuren en geeft het eigenlijk stress? Moet je echt dat gesprek met je moeder nu voeren? Of kun je zeggen dat je nu gaat rusten en dat je straks of volgende week wil terugbellen?

11. Perfect bestaat niet. Niemand is perfect. Of je bent juist al perfect zoals je bent

Je bent gewend alles perfect te doen. Maar wat is perfect?

Voor iedereen betekent perfect iets anders. Is de dag perfect als het prachtig weer is en je met je gezin naar het strand gaat en een prachtige foto op Instagram plaatst? En als jij dan volkomen uitgeput bent? Of is het perfect als je met dat prachtige weer uit het raam staart en je kinderen kleien en er geen foto op Facebook komt? En dat jij dan een beetje uitgerust bent?

Minder is in dit geval meer.

En bedenk dat fouten maken erbij hoort. En wat is fout? Je blijft tot je dood aan het leren. 

12. Accepteer dat niemand het ooit helemaal zal begrijpen

Sommige mensen doen hun best, maar begrijpen het toch niet. Ze zullen nooit precies voelen wat jij voelt. Nooit echt begrijpen waarom jij doet zoals je doet. Andere mensen zullen zelfs zeggen of denken dat je een aansteller bent. Je moet een schop onder je kont hebben en gewoon doorzetten. Is dat waar? Nee. Accepteer dat.

Jij denkt ook dingen over andere mensen. Is dat allemaal waar? Nee, ook niet.  

13. Eet gezond en wees lief voor jezelf. Eet genoeg en zeker niet te weinig. En makkelijk

Je hebt al zo weinig energie, dus eet genoeg en gezond. Neem zo snel mogelijk je ontbijt na het wakker worden, omdat je dan juist nieuwe energie nodig hebt. Je hoeft geen kookboeken te raadplegen, doe gewoon simpel en makkelijk.

Neem tussen het ontbijt en de lunch en het avondeten ook tussendoortjes. En eet voor je gaat slapen nog bijvoorbeeld een handje noten. Wanneer je te weinig of niet vaak genoeg eet, daalt je bloedsuikerspiegel en wil je juist teveel en te zoet gaan eten, waardoor je eventjes meer energie lijkt te krijgen. Maar daarna stort je in vanwege een dip in je bloedsuikerspiegel, waarna de cirkel opnieuw begint.

Wil je afvallen? Ga niet lijnen. Daarvoor heb je veel te weinig energie en daarmee belast je het herstel van je burn-out nog meer. Lijnen is sowieso slecht, daarvan word je juist dikker op den duur. Van lijnen gaat je verbranding trager en kom je als je weer meer gaat eten juist aan, terwijl je niet teveel eet.

14. Stop met je schuldig voelen

Voel je je schuldig omdat je het niet waarmaakt op je werk? Omdat je een waardeloze ouder bent? Vind je het moeilijk dat je partner nu zoveel alleen moet doen? Voel je je schuldig omdat je mensen in de steek laat? Of omdat je niet naar feestjes en verjaardagen gaat? Voel je je schuldig omdat er geen kinderen mogen komen spelen en jouw kinderen alleen naar anderen toe gaan? Voel je je schuldig omdat je collega’s jouw werk moeten doen? Omdat je niet gaat sporten? Omdat je iemand afzegt terwijl die juist goedbedoeld bij je langs wil komen?

Stop daarmee.

De enige manier om beter te worden en al die dingen weer te kunnen gaan doen – als je dat zou willen –  is voor jezelf zorgen zoals je voor al dat andere en die anderen hebt gezorgd, ten koste van je eigen gezondheid.

15. Jij bent de belangrijkste persoon in je leven

Wil je je de rest van je leven zo verrot voelen als je je nu voelt? Nee. Dan is dit het moment om iets te veranderen. Word je bewust van wat je jezelf steeds aandoet en doe het anders.

Veroordeel jezelf niet, maar leer ervan.

Trap je weer in een valkuil, merk het op en doe het de volgende keer of misschien de keer daarop wél anders. Kom in actie.

De enige met wie je de rest van je leven moet doorbrengen, dat ben jezelf.

16. Stop met je iets aantrekken van wat (je denkt dat) anderen over je denken of wat anderen van je vinden

Anderen hoeven jou niet leuk te vinden. Jij mag jezelf leuk vinden.

Je bent al meer dan de helft van je leven aan het zorgen voor anderen in plaats van voor jezelf. Je doet wat je denkt dat anderen goed vinden in plaats van wat goed is voor jou. Maar jij bent goed zoals je bent. Als iemand het stom vindt dat je de komende twee jaar niet afspreekt om iets leuks te gaan doen, is dat niet jouw probleem. Als diegene het niet begrijpt of het contact niet kan oppakken als jij je weer beter voelt, is dat jammer. Maar het is je inspanning niet waard.

Als je het wil, vind je andere mensen die jou wel waarderen om wie je echt bent.

17. Je bent verantwoordelijk voor je eigen gedrag en emoties. Niet die van anderen

Als iemand het niet leuk vindt als je niet komt, of als je iets niet doet, of ergens nee tegen zegt, is daarmee omgaan de verantwoordelijkheid van die ander. Niet de jouwe. Je hoeft geen oplossing te bedenken voor een ander omdat die misschien iets lastig vindt als gevolg van jouw besluit.

18. Neem (lang) de tijd om te beslissen of je iets wel of niet doet. Je bent niet overal verantwoordelijk voor

Jij moet – mag – nu voor jezelf kiezen.

Is wat je wil gaan doen ook goed voor jou, of alleen goed voor een ander?

Het is vaak lastig, want de meeste dingen die je voor een ander doet, zorgen er indirect voor dat jij je goed over jezelf voelt. Maar als je het herstel van je burn-out serieus neemt, moet je keuzes voor jezelf maken.

Wil je de juf helpen en je de rest van de week doodziek voelen en rottig doen tegen je kinderen? Of laat je anderen de juf helpen en heb jij door je rust te nemen genoeg geduld voor je eigen kinderen?

Als de juf vraagt om hulp in de klas, realiseer je dan dat er nog 50 andere ouders zijn, die bijna altijd allemaal nee zeggen. Die zijn niet ziek, en komen toch niet helpen.

Als niemand de juf gaat helpen, is er ook geen reden dat jij het nu wel gaat doen ten koste van je gezondheid. De juf redt zich wel en anders gaat de activiteit maar niet door, dat is nog steeds niet jouw schuld.

19. Accepteer dat je bent waar je bent en hoe je bent. Verbind geen tijd of deadline aan je herstel

Het gaat met stapjes vooruit en stappen achteruit. Het gaat zoals het gaat en je doet je best. Alle verzet tegen hoe verlept je je voelt, zorgt dat je blijft steken in het herstel van je burn-out. Verzet betekent strijd en spanning en kost bergen energie en zorgt ervoor dat je juist over je grenzen gaat. Wanneer je accepteert dat je nu niet kunt wat je graag zou willen, is je herstel begonnen. 

Het zal gebeuren dat je ook over een langere periode moet concluderen dat je stiekem teveel hebt gedaan.

Misschien niet meteen merkbaar na een activiteit of een dag, maar na een aantal maanden voel je je slechter. Langzaam krijg je lichamelijke klachten terug die je kwijt was, of je slaap wordt weer – nog- minder en je ligt opnieuw nachtenlang wakker. Je hebt het gevoel dat je weer van voren af aan begint of totaal niet vooruit komt.

Rem jezelf weer of nog meer af en accepteer hoe het is. Je zult dit keer eerder opknappen, want je wil echt niet terug naar waar je vandaan kwam. En je hebt al een hoop veranderd en geleerd.

Leren is proberen. Om uit je burn-out te komen en te blijven, is het nodig dat je hardnekkige gewoontes verandert en misschien wel je zelfbeeld, om langzaam te herstellen, maar om nooit meer de oude te worden.

20. Zoek hulp

Je kunt dit niet alleen. Meestal niet toch. Ik kon dat ook niet. Een ander wijst je op dingen die je zelf niet ziet. Gedrag is je eigen blinde vlek. Zelfreflectie is nuttig en tegelijkertijd is het zinvol om een hand uitgereikt te krijgen van iemand die je begrijpt.

Met je herstel word je een andere en vooral lievere versie van jezelf voor jezelf.

&

Blije inspiratie in je mail ontvangen? Ja, leuk! Nee, dank je.

Dit is

Laat dit veld leeg als je een mens bent: