Vallen of fietsen? Hoogsensitieve kinderen hebben vaak hulp nodig om te leren omgaan met de uitdagingen van hun eigenschap, zodat de last een kracht kan worden. Waardoor ze zich bewust worden van hun prachtige talenten en die ook kunnen benutten.
Dit geldt ook voor vele volwassenen, wanneer die er nu pas achter komen dat ze hoogsensitief zijn. Je hoogsensitieve kind heeft namelijk een aangeboren kenmerk, dat een last kan zijn als er niet voldoende aandacht voor is, maar dat een kracht kan zijn wanneer het begrip ervoor en de juiste manier van ermee omgaan aanwezig zijn.
Moeilijk gedrag heeft altijd onderliggende oorzaken
Als orthopedagoog, leerkracht basisonderwijs en hulpverlener in de jeugdzorg, heb ik vele kinderen en ouders begeleid. Vanuit die ervaring wist ik allang dat moeilijk gedrag altijd onderliggende oorzaken heeft en dat je vaak als ouder iets bij jezelf kan veranderen, opdat het gedrag van je kind kan veranderen. Maar bij mijn eigen kind kon ik daar niet genoeg bij. Ook niet mij mezelf.
Je kind is niet moeilijk. Je kind heeft het dus moeilijk
Breekt je hart?
Zelf ben ik opgegroeid als hoogsensitief kind en daar kwam ik pas laat achter. Eigenlijk pas toen ik erachter kwam dat mijn kind hoogsensitief is. Nu ben ik een hoogsensitieve moeder met twee hoogsensitieve kinderen en ik weet als geen ander in wat voor ingewikkelde dynamiek je met je kind kunt belanden. Er spelen vaak ook factoren mee die zich (deels) op onbewust niveau afspelen en het is moeilijk om daar zelf bij te komen.
Dat is veranderd toen ik Juliska leerde kennen van Praktijk Eigentijdse kinderen.
Eindelijk vallen alle puzzelstukjes op hun plaats. Daarvoor had ik al een boel in de gaten, maar kon mijn vinger er niet helemaal opleggen. En de problemen bleven bestaan. Eindelijk begrijp ik nu mezelf en eindelijk begrijp ik mijn kind echt. Daardoor kan ik ook eindelijk doen wat goed is voor mezelf en – dus – ook voor mijn kind.
Zelfvertrouwen en emoties
Gedrag is altijd een gevolg van onderliggende (onbewuste) oorzaken en wanneer je een kind alleen aanspreekt op dat moeilijke gedrag, kun je het zelfvertrouwen juist (verder) ondermijnen. Met inzicht in wat het betekent hoogsensitief te zijn en daarmee te leren omgaan, kan een kind zich eindelijk bewust worden van zijn talenten in plaats van zich onzeker en anders te voelen.
Fijngevoelig zenuwstelsel
Hoogsensitieve kinderen zijn normale kinderen. Heel gewone kinderen met een eigenschap die lastig, maar ook heel mooi kan zijn. Als je hoogsensitief bent, heb je een zeer fijngevoelig zenuwstelsel. Hierdoor komen zintuiglijke prikkels ongefilterd binnen.
Hoogsensitieve kinderen nemen dus veel meer waar dan gemiddeld
Die eigenschap maakt dat hoogsensitieve kinderen bijvoorbeeld heel empatisch zijn, behulpzaam, intuïtief en creatief. Met een groot gevoel voor sfeer en details. Ze voelen alles goed aan, zijn nauwkeurig en denken overal heel goed over na.
Maar het is ook vaak heel lastig. Al die prikkels hebben namelijk ook meer tijd nodig om verwerkt te worden. Hoogsensitieve kinderen hebben vaak een negatief zelfbeeld, of last van faalangst. Ze voelen zich vaak anders. Daarnaast zijn hoogsensitieve kinderen minder belastbaar, sneller uit balans en dus gevoeliger voor stress.
Je hoogsensitieve kind heeft dan vooral last van zijn eigenschap of talent, terwijl het kan leren dat het ook een kracht kan zijn en een kwaliteit.
Stress
Die stress kan al bestaan uit een schoolreis, zand tussen je tenen uit de zandbak, duwende kinderen in de rij, een Sinterklaas surprise maken, een toets voor aardrijkskunde, een druk schoolplein in de pauze, een boze juf, of het getik van de pen van je buurman in een stille klas.
En meestal alles bij elkaar en nog veel meer, zowel op school als thuis.
Sfeer in de klas
De sfeer op school en in de klas hebben een zeer grote invloed. Een onprettige sfeer in de klas zorgt dagelijks voor grote stress, want een hoogsensitief kind is extra gevoelig voor sfeer. Een klas waarin gepest wordt, waar de orde afhankelijk is van een autoritaire leider, waar juist te weinig orde is, een klas waarin een kind zichzelf niet mag en kan zijn – al die onveiligheid is funest voor een hoogsensitief kind.
En helaas komt dat veelvuldig voor.
Alles opmerken en voelen
Een hoogsensitief kind heeft bijvoorbeeld zijn werk niet af, omdat het alles hoort en ziet en voelt om zich heen in de klas. Het blijft luisteren naar dat onbekende geluidje buiten en denkt erover na wat dat zou kunnen zijn en krijgt er bijvoorbeeld ook nog een angstig gevoel bij en allerlei beelden in zijn hoofd – terwijl de meeste andere kinderen dat geluidje niet eens opmerken.
Het heeft in de pauze een ander kind gezien na een valpartij, met een kin vol bloed en een gescheurde lip en voelt dat alsof het zijn eigen kin is. Het wil dat andere kind ook nog helpen, maar dat gaat niet. Het blijft erover nadenken en het voor zich zien.
Daarnaast is het bang dat het zijn werk niet af krijgt. En dat is dus ook vaak niet af.
Dan komt ook de juf nog langs, die zegt dat je dat wel allemaal moet weten voor de middelbare
En wordt het geacht mee te denderen in de toetsen- en prestatiecultuur, terwijl het amper toekomt aan rustmomenten. Want met de pauze buitenspelen en snel je brood opeten in de klas, is geen rust. Maar tegenwoordig hebben bijna alle scholen een continu rooster.
Gepest worden geeft stress:
Heb jij je pyjama nog aan ofzo?
Een hoogsensitief kind heeft bijvoorbeeld vaak last van bonnetjes in kleren of van strak zittende kleding, zeker wanneer het minder goed in zijn vel zit. En wanneer het dan eindelijk een lekkere fleecebroek heeft gevonden, terwijl het eigenlijk liever een modieuze skinny jeans aan wil zoals de andere klasgenoten, maar dat niet lúkt, dan is zo’n opmerking erg stressvol voor zo’n kind.
Het wordt intenser beleefd
Alle zintuiglijke informatie wordt intenser beleefd en heeft langer de tijd nodig om verwerkt te worden. En ook de hersteltijd is langer.
Zoiets is altijd al niet leuk, maar bij een hoogsensitief kind worden emoties intenser beleefd dan bij iemand die niet hoogsensitief is. En gedachten ook, dus ook de gedachten over die opmerking worden intenser beleefd.
Daar kunnen ze dan ook nog ’s nachts van wakker liggen, wat voor nog meer stress zorgt. Wanneer een hoogsensitief kind dan de volgende morgen wordt geacht naar school te gaan, stapelen de problemen zich al op, want wat als ze weer zeggen dat je in pyjama bent en wat nou als je weer je werk niet af hebt? Wat nou als dat kind naast je weer zegt dat jij stom bent en niet met jou in de slaapkamer wil op schoolkamp?
Je kunt niet eens kiezen wat je op je brood wil. Of bij wie je wil spelen. Hoe kan je dan kiezen wel werkje je als eerst zal doen op je weekplanning waar oneindig veel taken op staan?
En dit zijn maar een paar voorbeelden, want de werkelijkheid is nog veel ingewikkelder
Thuis gaat het al helemaal niet vanzelf, wanneer ouders het (nog) niet snappen. Daar voelt een kind zich veilig genoeg om alle frustratie eruit te gooien, maar dat zorgt ook voor bergen frustratie.
Die combinatie van allerlei factoren maakt dat een hoogsensitief kind veel sneller overprikkeld raakt dan een gemiddeld kind. De prikkels stapelen zich op, wanneer zij zelf en/of de mensen in de omgeving niet snappen dat het voor hen anders werkt.
Je anders voelen
Zoveel dingen die voor anderen zo normaal lijken, lukken vaak niet zo goed, wanneer je je vanbinnen vaak anders voelt en onbegrepen. Als je moeite hebt met dingen waarmee de meesten helemaal geen moeite hebben.
En soms doet een kind helemaal niet moeilijk. Hebben opvoeders niet zozeer last van moeilijk gedrag, maar is het kind teruggetrokken, stil en verlegen en zit het dus ook niet goed in zijn vel. Ook dan kan het extra steun gebruiken.
Hoogsensitiviteit en de last die een kind ervaart, dus het (langdurig) overprikkeld zijn, kan zich namelijk uiten in moeilijk, storend en clownesk gedrag, maar ook in het tegenovergestelde, dus stil en teruggetrokken gedrag.
Begrip en zelfvertrouwen
Jezelf begrijpen en snappen dat je niet zozeer anders bent, maar gewoon jezelf, is een enorm belangrijke stap naar aanvaarden van wie je bent en zelfvertrouwen hebben.
Heeft je hoogsensitieve kind vooral een last of een kracht? Dat is vooral afhankelijk van het begrip en hoe ermee om wordt gegaan. Van hoe je kind zichzelf leert te begrijpen.
Hoogsensitieve kinderen zouden later een enorm belangrijke bijdrage kunnen leveren in de maatschappij, juist omdat ze alles zo goed reflecteren en elk aspect van een probleem tegen het licht houden. Ze vertrouwen daarnaast op hun gevoel, wat heel andere aspecten belicht dan alleen de rationele manier van problemen oplossen.
Kinderen zijn de toekomst van ons allemaal. Met meer begrip en aandacht voor hoogsensitiviteit kan er veel veranderen in de wereld in positieve zin.
Hoi Esther. Goed verhaal. Heb het met interesse gelezen.
Hoi, dankjewel voor je reactie en compliment!