Burn-out is aanstelleritis. Een burn-out en je krijgt kwetsende opmerkingen, advies dat nergens op slaat en je eerder het idee geeft dat je een aansteller bent in plaats van dat het je helpt en je krijgt kritiek. Maar met een burn-out ben je echt ziek. Ik heb het niet over het hebben van burn-out klachten, maar over het hebben van een burn-out. Daar zit een wezenlijk verschil tussen. Met een burn-out ben je ziek. Lichamelijk ziek. Het zit niet tussen je oren. Het is niet psychisch. Je moeheid is niet ingebeeld. Toch krijg je met een burn-out te maken met erg veel onbegrip uit je omgeving.
Ik kan ook weleens m’n bed niet uit…
Dat zegt iemand die nooit een burn-out zal krijgen
Die het nooit zal begrijpen. Dat geeft niet, want diegene snapt het voor zichzelf zorgen wel beter dan jij.
Maar zo werkt het niet.
Zo’n opmerking doet pijn. En begrip is fijn. Je hebt steun nodig. Even tussendoor: Ik begrijp het wel degelijk, dus zoek je tips om serieus te herstellen van je burn-out?
Maar de meesten snappen het echt niet.
Ik slaap ook weleens slecht…
of nog zo’n mooie:
Je bent niet écht moe, dat zit tussen je oren. Als je steeds denkt dat je moe bent, word je dat vanzelf.
en deze:
Je moet gewoon lekker gaan sporten, dan voel je je zo weer beter.
of dit:
Ja ik had ook een burn-out. Nee slaapproblemen had ik niet. Ik was na een maandje rust wel weer de oude. Gewoon effe rustig aan doen.
en dit dan:
Ik denk dat ik er gewoon beter tegen kan, ik ga ook weleens door als ik me ziek voel (met andere woorden: jij bent gewoon minder belastbaar, je bent eigenlijk een watje, je bent gewoon zwakker dan ik, al wil ik het zo niet noemen en ik bedoel het ook niet zo, maar je snapt wel wat ik bedoel…)
of dat:
Hoezo ben je moe? Je hebt toch de hele nacht in bed gelegen?
en vergeet die niet:
Hoe kan zij nou een burn-out hebben, ze doet toch niks?
en ga zo maar door:
Is het nou nog niet over? Je moet gewoon meer dingen doen waar je energie van krijgt.
De misvattingen over een burn-out zijn gigantisch
De oordelen die iedereen over je heeft, wanneer je een echte burn-out te pakken hebt of er heel dicht tegenaan zit, zijn lastig en vaak erg kwetsend. Er is vanuit je omgeving vaak veel onbegrip voor je burn-out.
Ze begrijpen er niets van
Maar denken wel dat ze je van advies kunnen voorzien. Of je krijgt gewoon harde opmerkingen te verduren, die je met een serieuze burn-out al nóg minder kunt verdragen dan wanneer je gezond zou zijn. Want alles komt des te harder binnen.
Je hele beschermingslaag is weg. Je bescherming tegen alle soorten prikkels is weg. Geluiden, drukte, zonnestralen, licht uit telefoons en laptops, slecht nieuws, cafeïne, kritiek, etc., alles komt harder binnen. En vaak zijn mensen die een langdurige burn-out krijgen juist degenen die zich vaak veel aantrekken van wat anderen zeggen en vinden.
Dus ook kwetsende opmerkingen komen nog harder binnen dan anders.
Dat doet pijn
Vaak is iets kwetsend, omdat het uit volledig onbegrip voortkomt. Het is niet expres. Dit onbegrip voor je burn-out uit je omgeving is meestal niet kwaad bedoeld, maar geeft jou toch het gevoel dat je een idioot bent of een zwakkeling, of dat je je aanstelt.
In ieder geval voel je je totaal niet begrepen.
Het zou je eigen schuld zijn.
Wat is burn-out?
Je hebt je lichaam al zolang zo ernstig uitgeput dat een beetje extra slaap niet meer helpt. Misschien slaap je al weken dag in dag uit en ’s nachts, maar ben je nog steeds oneindig moe. Misschien kun je helemaal niet meer slapen omdat je lichaam puur teert op de adrenaline.
Je hebt je reserves keer op keer uitgeput en opgemaakt, zodat je lichaam aan de gang blijft op stress hormonen, waardoor je ligt te stuiteren in bed. Jarenlang heb je verschillende stressbronnen en/of achtereenvolgende stressbronnen en hebt je stressklachten al jarenlang genegeerd.
Je stressbronnen zijn niet weg te nemen of je hebt er meerdere tegelijk, zowel op je werk als thuis. Jarenlang heb je chronisch slaapgebrek en te weinig rust voor jezelf.
En toch ben je door gegaan als ieder ander. Omdat je een doorzetter bent. Jij gaat altijd over je grenzen
Je voelt je verantwoordelijk voor alles en iedereen en zet het belang van anderen voor dat van jezelf. Ook als ze dat niet doorhebben of wanneer het niet nodig is.
Jij vindt het moeilijk om voor jezelf te zorgen en jezelf op de eerste plaats te zetten. Jij negeert de grenzen en signalen die je lichaam aangeeft, neemt ze niet serieus, zet ze aan de kant en gaat eraan voorbij.
Niet af en toe omdat dat nu eenmaal zo gaat in het leven.
Maar altijd.
Iedereen heeft wel eens problemen, ziekte, slaaptekort of stressbronnen
Maar waar anderen pas op de plaats kunnen maken, de zorg even overdragen, kinderen kunnen uitbesteden, hulp vragen, een oppas regelen, een keer uitslapen, of kunnen aangeven dat ze er even geen nieuwe opdrachten bij kunnen hebben, zich een weekje ziek melden, eraan toegeven als ze ergens geen zin in hebben, thuis blijven van de zoveelste verjaardag, in bed blijven na een bevalling, eerder weggaan op een feestje of helemaal niet komen, geen bergen werk overnemen van zieke collega’s, doe jij dat niet.
Waar anderen pas op de plaats kunnen maken, doe jij dat niet.
Nooit.
Altijd ga jij door
Ook als het allang niet meer gaat. En dus is je lichaam een wrak geworden.
Je gaat door op de wil die je hebt. Doorgaan omdat je dat wil, omdat je dat nodig vindt, omdat het verwacht wordt, omdat je dat gewend bent, omdat je dat moet, omdat je denkt dat dat moet.
Je hart klopt ook in stilte en volledige rust zo hard alsof je een kilometer hebt gesprint
Nee, ook mediteren of rustig zitten of liggen helpt daar niet tegen. Het voelt alsof er ’s nachts 1000 hamsters in je hoofd rondrennen in van die molentjes en die gaan de hele nacht door. Je gedachten kunnen niet stoppen. Slapen lukt niet. Je hele stresssysteem is uit balans, oftewel dat systeem staat altijd aan. En je hart klopt zo hard door de adrenaline die door je lijf giert, om je op de been te houden.
En tegelijk ben je zo verschrikkelijk oneindig moe dat het woord moe de lading helemaal niet meer dekt.
Mesjogge.
Je hoofd ontploft en je hersens en je lichaam werken niet zoals je gewend bent.
Niks gaat meer zoals jij wil
Al je emoties gaan van hot naar her. Je wordt ontzettend boos om een kleinigheid. Je hebt geen kort lontje; nee, op sommige momenten is je lontje compleet verdwenen. Ook wanneer je gewend was altijd de rust zelve te zijn en gewend was controle te hebben over wat je deed.
Je voelt je overgenomen van buitenaf. Al je bescherming is weg.
De woorden die je wil zeggen, zeg je niet. Je zegt andere woorden dan je wil zeggen. Er komt vaak wartaal uit je mond of er komt niks uit je mond terwijl je van alles wilt zeggen.
Je kunt niet nadenken zoals je wil. Je hoofd werkt niet.
Er is kortsluiting
Je hoofd lijkt wel zwart plakkerig asfalt dat net is gestort.
Nadenken kun je niet meer, in ieder geval niet zoals je gewend bent. Je kunt niet meer lezen. Concentreren lukt niet. Je hoofd draait vanbinnen. Letters op papier dansen en zien er wazig uit. Een simpel rekensommetje lukt niet meer.
Je kunt niet meer bewegen zoals je wil. Ook al wil je hoofd uit bed; toch werkt je lichaam niet mee. Spieren functioneren niet zoals jij wil.
Je verliest alle controle over je lichaam en/of geest. Je lichaam neemt de regie over. Omdat jij nooit stopt, laat de natuur je stoppen
Het lukt niet. Het gaat niet.
Niks gaat.
Je wil wel, maar het gaat niet – echt niet
Ik ben ook weleens moe…
Kortsluiting. Wartaal. Leeg. Bang.
Bang serieus totaal krankzinnig te worden.
Jij bent zolang als je leeft, gewend uit bed te gaan. Je gaat altijd uit bed. Altijd
Ik kan wel duizend dingen opnoemen die je hebt gedaan, terwijl je eigenlijk niet uit bed kon of had moeten gaan, maar dan lijkt het of ik wil verdedigen dat je meer doet dan een ander zonder burn-out.
Waar het op neer komt, is dat iemand met een burn-out structureel en dus altijd over zijn grenzen gaat
Grenzen? Wat zijn grenzen?
Chronisch slaapgebrek? Structurele slaapproblemen? Ziekte? Stress? Problemen? Jarenlang?
Nou en? Doorgaan.
Buikpijn? Vermoeidheid? Hoofdpijn? Concentratieproblemen? Misselijkheid? Niet helder kunnen denken? En dat dag in dag uit? Maandenlang? Jarenlang? En nog steeds niet slapen?
Nou en? Doorgaan.
Je doet alles omdat het gewoon moet. Omdat je altijd alles doet behalve voor jezelf zorgen. Ook als het eigenlijk niet gaat
Totdat je lichaam zodanig is uitgeput, dat je op je reserves gaat leven. En dan nog ga je uit bed. En wanneer je dat zolang doet, dat je ook uit bed gaat wanneer je op je reserves leeft, voel je je grenzen niet meer.
Je voelt je grenzen niet.
Of je negeert ze net als altijd. Het gaat wel.
Je kan gewoon uit bed.
Je negeert al je klachten en de pijn die je lichaam aangeeft. Niet voor een keertje, maar altijd. En ja, je kan nog gewoon uit bed. Maar je teert op adrenaline en je reserves, zolang totdat ook je reserves uitgeput zijn.
En dan kan je NIET meer uit bed.
Je doet altijd alles wat anderen ook doen en nog meer. Ook wanneer het NIET gaat. Altijd
Ook als je ziek bent, ook als je moe bent, ook als je koorts hebt. Je gaat uit bed, ook als je net bent bevallen, ook als je vanbinnen doodgaat van verdriet, ook als je al nachten lang helemaal niet hebt geslapen, ook als je al maandenlang maar een paar uur slaapt, ook als je meer werk verzet dan anderen die wel goed slapen.
En dat alles bij elkaar. En nog meer.
Altijd. Ga jij je bed uit.
Maar nu niet. Niet meer.
Je wil, maar het lukt niet. HET GAAT ECHT NIET!
En je omgeving reageert met onbegrip op je burn-out. Hoezo burn-out? Iedereen kan weleens niet uit bed. Iedereen is weleens moe of heeft stress. Gewoon doorzetten.
Ja. Jij kan weleens niet uit bed. En dat doe je dan ook niet. Of af en toe wel, maar als het niet gaat, ga jij bijslapen. Of je doet iets voor jezelf, of neemt een dagje rust. Ofzo.
Je kan niks met een burn-out. Want jij weet hoe je voor jezelf moet zorgen. Maar doe niet alsof iemand met een burn-out zich aanstelt. Of dat die gewoon een schop onder zijn kont nodig heeft.
Iemand met een ernstige burn-out schopt zichzelf namelijk al zijn hele leven onder zijn kont.
Want anders krijg je geen burn-out.
Moeilijk toe te geven – maar je kunt best wat hulp gebruiken
Om die dingen af te leren die je altijd doet.
Want het is een gewoonte. En je voelt niet aan wat je serieus zou moeten nemen aan de signalen die je lichaam geeft.
Je kunt het. Beter worden. En sterker dan ooit tevoren.
